جایگاه تاریخ در دانش فقه
جایگاه تاریخ در دانش فقه
مقاله حاضر پیرامون نبوّت حضرت محمّد- و با روش کتابخانهای است. سوال اصلی این است که شیعیان نسبت به جایگاه حضرت محمّد- چگونه مینگرند؟ اهمیت این مسأله ما را به این هدف راهنمایی میکند که آنگونه که شایسته است به معرفی شخصیت واقعی و عظمت همه جانبه حضرت رسول اکرم- بپردازیم. در ابتدای نوشتار، نبوّت در لغت و اصطلاح بررسی و سپس فرق نبوّت عامّه با نبوّت خاصّه آورده شد. در ادامه علاوه بر اشاره کردن به ایمان نیاکان پیامبر-، به جایگاه الهی آن حضرت نیز توجه شد و اثبات صلاحیّت و نبوّتش از منظر روایات اهل بیت عصمت و طهارت( و فقها و متکلمین پیرو آنان، مورد بررسی قرار گرفت.
انحراف در رهبری جامعه نوپای اسلامی منجر به انحراف در احکام و سیاستها شد. مسلمانان که در عصر پیامبر طبق دستورات قرآن و آموزههای نبوی عمل میکردند، با رفتارهایی از سوی حاکمان مواجه شدند که در تناقض با کتاب و سنت نبوی بود و بتدریج عنوان سنت یافت و مقبولیت عامه را بدست آورد. این رفتارها در قالب احکام عبادی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قابل بحث و بررسی است. در مقابل سنتهای غلط که بدعت نامیده میشوند، رفتارهایی را از امام علی (ع) به عنوان وصی برحق پیامبر اکرم- شاهدیم. امیر المؤمنین (ع) اگرچه خلافت ظاهری نداشتند ولی خود را جدای از وقایع جاری نمیدانستند و تا آنجا که فضای جامعه اجازه میداد به اقدامات اصلاحی مبادرت می ورزیدند. ایشان در زمان خلافت خود به اقدامات عملی جدی روی آوردند، اما رسوخ بدعتها در میان مسلمانان کار را برای امام بسیار سخت نمود و در نتیجه به عنوان سنت شرعی غیر قابل تخطی درآمد، هرچند موضع اصلاحی امیر المؤمنین موجب زوال غبار فتنه شد و اسلام راستین برای حقجویان هویدا گردید.
شبه جزیره عربستان خاستگاه اسلام، و محیطی است که در نظر ابتدایی، بیابانی خالی از گیاه و حیات تصور میشود، اما با تأمل و بررسی معلوم میشود که متناسب با اقلیم خود و جغرافیای حاکم بر مناطق گوناگون آن، از تنوع گیاهی و جانوری خاصی برخوردار است و محصولات مختلفی در مناطق مختلف آن کشت و زرع میشده است. این شناخت باعث میشود نوع نگرش ما به این منطقه تغییر نماید.در این تحقیق به انواع روشها و نیز محصولات کشاورزی که در مناطق مختلف شبه جزیره رایج بود، پرداخته شده است.
در طول تاریخ اسلام مسلمانان قرنها براى زیارت مزار پیغمبراکرم(ص) و قبور بزرگان بقیع بار سفر مىبستند و کسى مشکلى نداشت تا این که نوبت به ابن تیمیّه در قرن هفتم رسید. وی اولین کسی است که از این مسأله جلوگیری کرد و به حرمت آن فتوا داد و پیروان خود را از این کار منع کرد و گفت: «بار سفر بستن فقط براى رفتن به سه مسجد جایز و بقیّه موارد ممنوع است». دلیل او حدیثی است که در صحاح و به نقل از ابوهریره آمده است. به منظور تبیین این زاویه گیری در بین مسلمانان، ابتدا به بیان فتاوا و ادله مانعین شدّ رِحال (سفر برای زیارت) پرداخته و در کنار آن، ادله عقلی، آیات و روایات فریقین با استناد به منابع اهل سنت نقد و بررسی شده است و در نهایت با ارائه هفت دلیل مستند، نه تنها بی پایه بودن این نظریه آشکار میگردد، بلکه استحباب این عمل ارزشمند نیز به اثبات میرسد.
امروز دشمن به پشت دروازههای عقیدتی جوانان شیعه رسیده و مرتبا با شبیه خونهای فرهنگی سعی در فلج نمودن اعتقادات شیعی دارد. دشمن صدر اسلام، آشکارا غیر مسلمان بود و در صف مخالفان اسلام میجنگید، اما دشمن امروز، خود را مسلمان میداند و به نام دین و دفاع از دین به دین ضربه وارد میکند که این به مراتب خطرناکتر است. سلفی هادر صف مقدم اهل بیت ستیزی در قالب برنامههای آموزشی مدارس وهابی،نفرت و دشمنی نسبت به مذاهب دیگر اسلامی میپراکند. تاسیس هزاران مدرسه، دانشگاه، مرکزفرهنگی و انتشاراتی، سایت، ماهواره، تلویزیون و رادیو و اشاعه گروههای تروریستی، در دستور کار سلفیون میباشد. تبیین تلاشها و شگردهای تبلیغی فرقه وهابیت و همچنین بررسی علل نفوذ و گسترش تبلیغی آنان، ما را در امر مبارزه با وهابیون یاری میرساند. در این پژوهش، تبلیغ وهابیون در سایه تهمت، تکفیر، کشتار و نشر و توزیع کتب ضاله و تحریف و تقطیع منابع اصلی اسلامی و ممنوعیت تحقیق برای شهروندان عربستانی بررسی میشود. از دیگر سو: فتاوای سلفیون در راستای کمک به اسرائیل خود مبحث جداگانهای میطلبد. در انتها روشهای مبارزه با تهاجمات و تبلیغات سلفیون بررسی شده است. وهابیت را، نمیتوان صرفا یک فرقه اعتقادی محسوب کرد، وهابیت جنبه سیاسی به خود گرفته و به صورت ابزاری در دست استعمار و دشمنان تشیع(در قالب طالبان و القاعده) قرار دارد. مکاتب اربعه اهل تسنن یک سیر طبیعی داشتند ولی وهابیت ساختگی است.جریان وهابی مانند جریان جنگ صفین است که قرآنها را برسر نیزه کردند و مسائل مهم اعتقادی اسلام را کنار گذاشتند.
در قرآن کریم سورههایی به نام برخی حیوانات مانند بقره، انعام، فیل، نحل، نمل وعنکبوت وجود دارد که پیوند نزدیک زندگی انسان با حیوانات را نشان میدهد. میتوان گفت که حیوانات دارای حقوقی هستند و انسان مجاز به هر نوع استفاده و بهره وری از آنها نیست. حیوانات دارای درک و شعور بوده و صاحب روح میباشند. از منظر فقهای شیعه حیوانات از حقوق مختلفی برخوردارند، حق حیات حیوانات مورد احترام است و کشتن آنها جز در موارد خاص و برای استفاده معقول و منطقی، جایز نیست. همچنین نفقه حیوان بر مالک واجب است و ما مجاز به آزار دادن جسم و روح حیوان نیستیم. و بر این اساس استفاده و بهره وری بیش از توان حیوان و هر نوع رفتاری که موجب آزار و اذیت حیوان شود؛ جایز نیست. در این تحقیق، حقوق حیوانات در فقه شیعه بررسی شده است
یکی از شئونات و وظایف والا و ارزشمند زندگی انسان، کار و تلاش است،که در متون اسلامی، از آن به عنوان عبادت تعبیر شده است،به تعبیر دیگر، اسلام نمیخواهد که پیروانش بیکاره، تن پرور و فقیر باشند بلکه میخواهد مسلمانان، یک جامعهی غنی،خودکفا، مستقل، آسوده، قدرتمند و سربلند تشکیل دهند. نام گذاری سال1391 به عنوان «تولید ملی،حمایت از کار و سرمایه ایرانی» از سوی رهبر انقلاب نشانگر این است که باید به کمبودها، تنگاهها، رشد اقتصادی، تولید داخل، حمایت از سرمایههای جوان علمی، فرهنگی و اقتصادی توجه بیشتر داشته باشیم؛ نوشتار پیش رو این موضوع را از نگاه قرآن و نهج البلاغه مورد بررسی قرارداده است.
آیتالله شیخ محمدباقر رسولی از علما و مجتهدان صاحبنام گیلان در اواخر قاجار و اوایل پهلوی بود. ایشان پس از نیل به اجتهاد در حوزه علمیه نجف، به رشت بازگشت و به تدریس علوم حوزوی و تبلیغ دین پرداخت. او در مسجد «بادی الله» رشت نماز جماعت میخواند و به درد دل مردم گوش میداد. در زمان نهضت اسلامی جنگل از دوستان میرزاکوچک و از مجتهدین طرفدار نهضت بود که حمایتهای بسیاری از نهضت کرد. با شهادت میرزاکوچک، بسیاری به کنج عزلت خزیدند و ادامه مبارزه سخت شد، ولی آیت الله رسولی در میانه میدان ایستاد و به طور جدی به مقابله با کژیها پرداخت. ایشان بعد از آغاز سلطنت رضاشاه، تیغ تند اعتراضات خود را به دربار و اطرافیان شاه معطوف کرد و در دوره ششم مجلس شورای ملی کاندیدا شد تا مبارزات را از موضعی قویتر ادامه دهد. دربار، روشنفکران وابسته و سفارت انگلیس تلاش نمودند تا ایشان رای نیاورد و انتخابات به صحنه کارزار بزرگ مردم رشت به رهبری آیت الله رسولی و فضل الله زاهدی (عامل وقت رضاشاه درگیلان) بدل شد که با درگیری خونین به پایان رسید. آیت الله رسولی مدتها در تبعید و زیر نظر قرار داشت. سپس درتهران ساکن شد. در نهضت ملی شدن نفت، کاندیدای مجلس شد ولی بار دیگر، خواست دربار بر خواست مردم چربید. ایشان در تمام عمرش از مبارزه دست نکشید و همیشه برای احیای اسلام تلاش میکرد. آیت الله رسولی بعد از عمری مجاهدت در سال 1332 درگذشت.
در این تحقیق سعی شده است تا سیمای امام حسن (ع) در کتاب «المستجاد من الارشاد» تألیف علامه حلّی از حیث تاریخ نگاری شیعی بررسی گردد. در همین راستا ابتدا به توضیح مختصری در خصوص مؤلف این کتاب پرداخته و سپس در خصوص کتاب تألیف شده و شیوه تاریخ نگاری آن در خصوص تاریخ امام حسن (ع) و منابع مورد استفاده مؤلف و تأثیر کتاب در تاریخ نگاری پس از خود مطالبی آورده شده است. آنچه بطور خلاصه میتوان گفت این است که چون شیوهی علامه حلی (ره) این بوده که در علوم مختلف اسلامی دست به تألیف میزده و یا تلخیص یا حاشیهی از کتب معتبر علمای پیش از خود مینگاشته است و این کتاب نیز بصورت تلخیصی از کتاب الإشاد تألیف شیخ مفید (ره) بوده و علامه مطالب چندانی از خود اضافه ننموده است و شیوهاش در تألیف کتاب مطابق و مشابه شیوه شیخ مفید (ره) بوده، لذا مورخان از آن استقبال ننموده و در کتب خود به آن ارجاع ندادهاند و ترجیح دادهاند به خود کتاب ارشاد مراجعه کنند.