2024-03-29T13:13:16Z
https://iqiri.dte.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4563
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1397
5
شماره هفتم - تابستان 97
علل پیدایش انشعابات شیعه بعد از امام رضا علیهالسلام تا اواخر غیبت صغری
هادی
شمسآبادی
مطالعه تاریخ فرق اسلامی بیانگر آن است که همه فرق و مذاهب در طول حیات سیاسی و فرهنگی خود دارای یک سری انشعابات بودهاند و مذهب شیعه هم از این مقوله مستثنا نبوده است. به جهت فراهم بودن شرایط انحرافی حتی در زمان حیات ائمه، فرقههای جدید از زمان امام سجاد علیهالسلام به بعد در جامعه شیعه به وجود آمدند که مهمترین آنها، فرقۀ اسماعیلیه، زیدیه و واقفیه بودند. از سویی بعد از شهادت امام رضا7 شرایطی در جامعه به وجود آمد که زمینه بروز انحرافات فرقهای را در جامعه مساعدتر نمود، البته حضور ائمه: در متن جامعه مانع از گسترش و پیشرفت این فرقهها میشد؛ زیرا از ویژگیهای دوره حضور ائمه، راهنمایی مردم بهسوی حق و دوری از انحرافات بود اما در دوره غیبت امام7، زمینه پدید آمدن و گسترش جریانهای انحرافی توسعه یافت. این نوشتار در پاسخ به این پرسش است که چه عواملی بر فرایند شکلگیری انشعابات انحرافی شیعه بعد از امام رضا7 تا غیبت صغرا تأثیرگذار بوده است؟.
شیعه
انشعابات
فرق
تقیه
غالیان
2018
09
22
7
34
https://iqiri.dte.ir/article_66652_21107eea8979b882e69220140e7d5a56.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1397
5
شماره هفتم - تابستان 97
آداب و رسوم در سیطرۀ چهار جلد آخر کتاب الکافی
یونس
رحیم زاده بیرق
یکی از راههای پی بردن به اندیشه، جهان بینی و پشتوانه های اعتقادی سبک های مختلف زندگی در جامعه، بررسی آداب و رسوم آن جامعه است. از طرفی برای پی بردن به این رهنمون در حیطه دین، بهترین وسیله، بررسی آداب و رسوم در منابع دینی است. این مقاله با بررسی گستره آداب و رسوم در چهار جلد آخر کتاب کافی به پژوهشی پیرامون جهان بینی و زاویه دید مورد نظر دین نسبت به امور پیرامونی که در قالب آداب و رسوم در روایات نقل شده است می پردازد.
الکافی
آداب و رسوم
دنیا وآخرت
سبک زندگی
2018
09
22
35
52
https://iqiri.dte.ir/article_66653_87685e03b64a748ddc4d37c19f88947e.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1397
5
شماره هفتم - تابستان 97
بررسی اوضاع سیاسی، فرهنگی و مذهبی در عهد آلبویه
یعقوب
ایتوندی
یکی از حکومتهایی که در تاریخ شیعیان، اهمیت بهخصوصی دارد، حکومت آلبویه است که توسط سه برادر پایهگذاری شد و حکومت آنان فصل جدیدی را در مذهب تشیع ایجاد کرد. ازاینرو، صرفنظر از اینکه آنان پیرو کدام فرقه بودند، این نوشته به چگونگی روی کار آمدن آلبویه و حکمرانی آنان در بغداد و برخوردهای سیاسی، فرهنگی و مذهبی آنان، پرداخته است. هدف از نگارش این نوشتار، گذری به چگونگی شکلگیری این دولت و آشنایی با خدمات آن برای جامعه شیعی آن عصر است. بر اساس این تحقیق، سه برادر بویهی با ابراز لیاقتهای فراوان، توانستند ابتدا بهعنوان فرماندهان سرزمین دیلم و آنگاه بهعنوان مؤسس دولت مستقل بویهی در بغداد ابراز وجود کنند. آلبویه در زنده کردن شعائر شیعی نقشی به سزا داشتند. باوجود اقتدار حکمرانان نخستین دولت آلبویه و ارائه خدمات متعدد رفاهی و مذهبی براثر بروز برخی عوامل، این دولت نتوانست عمری دراز داشته باشد.
آلبویه
فرهنگ
مذهب
شیعه
اهل سنت
بغداد
2018
09
22
53
66
https://iqiri.dte.ir/article_66654_f018455dd0ac8d00bb857d45708539cd.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1397
5
شماره هفتم - تابستان 97
شاخصههای روحیه جهادی
سید علی
موسویان
معنای لغوی جهاد بهنوعی با مفهوم سختی و مشقت همراه است. روحیه جهادی، روحیهای است که دارنده آن، برای رسیدن به آرمانهای بلند، حاضر به تحمل سختی و مشقت بوده و از عافیتطلبی بپرهیزد. این روحیه، منشأ بروز رفتارهایی است که میتوان به استناد این رفتارها، از وجود یا عدم این روحیه در فرد و جامعه، باخبر شد. در این مقاله سعی شده است با تحلیل مفهوم روحیه جهادی، شاخصههای رفتاری آن را مشخص کرده و مستندات نقلی آن بیان شود. این شاخصهها عبارتاند از: «امید؛ خودباوری و اعتمادبهنفس؛ عزم؛ علو همت؛ آزادی از جلوههای دنیا؛ ساده زیستی؛ خستگیناپذیری؛ صبر و استقامت».
جهاد
روحیه جهادی
عزم
خستگیناپذیری
اعتمادبهنفس
2018
09
22
67
82
https://iqiri.dte.ir/article_66655_d5cd3d9629e71c1acdf6b7166f4fa24c.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1397
5
شماره هفتم - تابستان 97
علمآموزی و نقش آن در تکامل انسان از منظر امام صادق(ع)
محمد
باویپور
علمآموزی با تکامل انسان رابطه مستقیمی دارد؛ بهگونهای که میتوان کمال انسان را از این طریق دانست به این صورت که در پرتو فراگیری آموزههای علمی، انسان راه صحیح و مطمئنی را برای رسیدن به کمال مییابد. در این مقاله تعریف علم و نیز چگونگی فراگیری و نقش علم در تکامل انسان، از منظر امام صادق(ع) بیان خواهد شد.
علمآموزی
تکامل انسان
امام صادق(ع)
2018
09
22
83
104
https://iqiri.dte.ir/article_66656_87bd9b1d2ae43f5596927f0bc3f767c8.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1397
5
شماره هفتم - تابستان 97
عوامل مؤثر بر رشد عاطفی از تولد تا پایان کودکی اول
محمدرضا
معتمدیان
رشد عاطفی نقش مهمی در شکلگیری شخصیت کودک در مراحل بعدی زندگی دارد و میتواند کمک بزرگی در اجتماعی شدن انسان بنماید. برای پرورش رشد عاطفی باید ضمن رفع موانع، عوامل زمینهساز و تأثیرگذار آن فراهم گردند. در این مقاله ابتدا به بیان چگونگی دلبستگی، مراحل دلبستگی و انواع دلبستگی پرداختهشده است. در ادامه به ارتباط نظریه دلبستگی با نظرات دیگری مانند روانکاوی فروید، اریکسون، یادگیری رفتارگرایان و کردارشناسان اشارهشده و درنهایت برخی از عوامل مؤثر بر رشد عاطفی بررسی گردیده است. عواملی مانند ویژگیهای روحی و روانی پدر و مادر و کیفیت رابطه آنان با کودک، ویژگیهای دینی آنان، حالات چهره و شرایط خانوادگی ازجمله مهمترین مواردی است که نقش تأثیرگذاری در رشد عاطفی کودک ایفاء میکنند.
رشد
کودک
رشد عاطفی
دلبستگی
والدین
2018
09
22
105
130
https://iqiri.dte.ir/article_66657_7443551bca070399680601b92a879802.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1397
5
شماره هفتم - تابستان 97
همسان گزینی زوجین
غلامرضا
نائینی
ازدواج یکی مهمترین مراحل زندگی است که اسلام اهمیت ویژهای، بر آن قائل است. قرآن علاوه بر اینکه بر ازدواج اهتمام میورزد؛ ازدواج را عامل آرامش، مودت و رحمت میداند و در راستای رسیدن به این آرامش، ملاکهای را برای انتخاب همسر بیان میکند. مهمترین شاخصهای که بر دیگر شاخصهها ارجحیت دارد؛ همشان بودن زوجین است که در روانشناسی و جامعهشناسی خانواده از آن با عنوان همسان گزینی در ازدواج یاد میکنند.
اسلام بر همسان گزینی هم کف و در بعد ایمان و اخلاق و درجات آن تأکید میکند، اما به نظر، چون اصل در ازدواج، آرامش، مودت و رحمت است ملاکهای انتخاب همسر نیز در این مسیر تعریف میشود، لذا همسان گزینی نیز برای ارتقاء آرامش، رحمت و مودت بیشتر است. پس همسان گزینی علاوه بر اینکه در بعد دینی، ایمانی و اخلاقی مورد تأکید است در دیگر شئون نیز جاری و ساری است. هرچند بعد دینی و ایمانی و اخلاقی از اهمیتی ویژهای برخورد دار است، اما همسان گزینی در ابعاد جسمی، اجتماعی، اقتصادی و قومیتی نیز اگر به آرامش، مودت و رحمت در بین زوجین بینجامد، مورد اهتمام دین است؛ چراکه زوجین همچنان که ازنظر جسمی و جنسی مکمل یکدیگر محسوب میشوند، در ابعاد اخلاقی، روانی، شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی نیز میتوانند مکمل یکدیگر باشند. البته باید توجه داشت همسان همسری و همسان گزینی، امری نسبی است و درک صددرصدی آن غیرممکن است؛ چراکه زوجین یا در مراتبِ ویژگیهای همسان، تفاوت دارند یا در ابعاد دیگر باهم، ناهمسان هستند و یا هم در مراتب و هم در ابعاد دیگر باهم متفاوتاند.
پس همسان گزینی و همسانی در اولویتهای زوجین مفهوم پیدا میکند و دین اسلام این اولویت را در ایمان و مراتب آن میداند.
ازدواج
همسرگزینی
همسان گزینی
ایمان
2018
09
22
131
162
https://iqiri.dte.ir/article_66658_70327afa360d6df86edead11b28f5b2c.pdf