موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221راهبردها و تاکتیکهای تقابل با نظام سلطه در سیره سیاسی اهلبیتراهبردها و تاکتیکهای تقابل با نظام سلطه در سیره سیاسی اهلبیت7306677010.22081/iqiri.2018.66770FAسید محمدطباطباییدانشآموخته سطح دو تاریخ اسلام موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)Journal Article20181122راهبردها و تاکتیکهای تقابل با نظام سلطه در سیره سیاسی اهلبیتتقابل دوسویه ائمه اطهار: با حاکمان زمان خود از منظر امنیتی و شناخت تهدید، دوگانهای است که امامت را خطری بر موجودیت حکومت و حکومت را خطری بر موجودیت اساس دین میداند. نتیجه این تقابل، اتخاذ راهبردهایی است که از طریق جنگ نرم، به اقدامات عملی در تضاد و تعارض با یکدیگر میانجامد. در همین راستا، امامان معصوم: راهبردهای گوناگونی را از طریق ابزار متناسب با شرایط خود به کار میگرفتند که با دو تاکتیک عمده اجرایی میشد: مدیریت ادراک و تقیه. امامان معصوم: جنگ نرم گستردهای را از مسیر فوق بر ضد حاکمان زمان خود اجرایی میساختند که از سویی موجب نفوذ جایگاه اهلبیت: و تحکیم و ثبات شیعه در جهان اسلام شد و از سوی دیگر، به تزلزل سیاسی خلفا و تلاش برای حذف سیاسی و فیزیکی اهلبیت: انجامید.https://iqiri.dte.ir/article_66770_99b0c9e104bb7e419f456d8db648d111.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221مشکلات و دشواریهای حضرت علی علیهالسلام در دوره خلافت و راهحلهای آنمشکلات و دشواریهای حضرت علی علیهالسلام در دوره خلافت و راهحلهای آن31446677110.22081/iqiri.2018.66771FAمحسنغلامیدانشآموخته سطح سه تاریخ تشیّع موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)Journal Article20181122امام علی(ع) بیستوپنج سال از اداره جامعه دور نگهداشته شد و درحالیکه خلیفههای سهگانه امام علی(ع) را بهتر از خود میدانستند اما با تصاحب خلافت، جامعه را از شیوه هدایت الهی، عالمانه و عاقلانه علی(ع) محروم کردند. با کشته شدن عثمان؛ نخبگان، بزرگان از مهاجر و انصار و عموم مردم برای خلافت به علی(ع) مراجعه کردند اما امام علی(ع) میدانست که بیستوپنج سال حکومت نادرست سه خلیفه جامعه را به انحراف کشانده است و اداره جامعه بسیار مشکل خواهد بود. اصرار مردم و اتمامحجت برای علی(ع) باعث شد تا علی(ع) برای حل مسئله و مشکلات ناشی از قتل عثمان، مسائل نژادی، عدالت اقتصادی، انحرافات و شبهات دینی، اجتهاد عامیانه، عزل حاکمان فاسد و ظالم و فساد اجتماعی، اقدام نماید. امام علی(ع) رسالت اصلی خود را اصلاح میدانست و اصلاح خرابیهایی که از بعد از رحلت پیغمبر در زمان خلفای سهگانه به وجود آمده بود را، تکلیف خود میدانست و درصدد اصلاح آنها بود. این کار بسیار دشوار بود و او را رودرروی بسیاری از اشراف و مفسدین قرار میداد. علی(ع) دو اقدام به کاربردند که یکی با زبان و اقدامات اجتماعی آرام و دیگر از طریق جنگ باکسانی بود که حاضر به رعایت حقوق نشده بودند
امام علی(ع) بیستوپنج سال از اداره جامعه دور نگهداشته شد و درحالیکه خلیفههای سهگانه امام علی(ع) را بهتر از خود میدانستند اما با تصاحب خلافت، جامعه را از شیوه هدایت الهی، عالمانه و عاقلانه علی(ع) محروم کردند. با کشته شدن عثمان؛ نخبگان، بزرگان از مهاجر و انصار و عموم مردم برای خلافت به علی(ع) مراجعه کردند اما امام علی(ع) میدانست که بیستوپنج سال حکومت نادرست سه خلیفه جامعه را به انحراف کشانده است و اداره جامعه بسیار مشکل خواهد بود. اصرار مردم و اتمامحجت برای علی(ع) باعث شد تا علی(ع) برای حل مسئله و مشکلات ناشی از قتل عثمان، مسائل نژادی، عدالت اقتصادی، انحرافات و شبهات دینی، اجتهاد عامیانه، عزل حاکمان فاسد و ظالم و فساد اجتماعی، اقدام نماید. امام علی(ع) رسالت اصلی خود را اصلاح میدانست و اصلاح خرابیهایی که از بعد از رحلت پیغمبر در زمان خلفای سهگانه به وجود آمده بود را، تکلیف خود میدانست و درصدد اصلاح آنها بود. این کار بسیار دشوار بود و او را رودرروی بسیاری از اشراف و مفسدین قرار میداد. علی(ع) دو اقدام به کاربردند که یکی با زبان و اقدامات اجتماعی آرام و دیگر از طریق جنگ باکسانی بود که حاضر به رعایت حقوق نشده بودندhttps://iqiri.dte.ir/article_66771_c19e85ebdb317e7a7661fc2339bd7d53.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221علل پیدایش نخستین فرقههای تشیععلل پیدایش نخستین فرقههای تشیع45566677210.22081/iqiri.2018.66772FAعلیدادرودانش پژوه سطح سه رشته شیعه شناسی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)Journal Article20181122مذهب حقه تشیع در طول تاریخ انشعابات فراوانی به خود دیده است. این انشعابات هر کدام به دلیلی خاص بوده است. آنچه که در این نوشتار میآید گذری بر برخی عوامل مهم پیدایش نخستین فرقههای شیعی بوده است. پدید آمدن فرقههاى گوناگون در شیعه، بخاطر درک ناصحیح مفاهیم دینى و منافع و اغراض شخصى و اختلاف بر سر شمار امامان و چگونگى تعیین امام بود که این اختلاف به تدریج در امامت و جانشینى رسول خدا9 و چگونگى تعیین، نصب و ویژگىهاى شخصى امام و مسائل فکرى و اصول عقیدتى و مسائل فرعى فقهى، توسعه پیدا کرد. بر این اساس؛ عوامل متعددی را میتوان به عنوان علل پیدایش نخستین فرقههای شیعی به شمار آورد که برخی از مهمترین آنها وجود اختناق فراوان در عصر برخی ائمه علیهم السلام، جهالت و نادانی مردم، حب مال و جاه و ... بوده است.مذهب حقه تشیع در طول تاریخ انشعابات فراوانی به خود دیده است. این انشعابات هر کدام به دلیلی خاص بوده است. آنچه که در این نوشتار میآید گذری بر برخی عوامل مهم پیدایش نخستین فرقههای شیعی بوده است. پدید آمدن فرقههاى گوناگون در شیعه، بخاطر درک ناصحیح مفاهیم دینى و منافع و اغراض شخصى و اختلاف بر سر شمار امامان و چگونگى تعیین امام بود که این اختلاف به تدریج در امامت و جانشینى رسول خدا(ص) و چگونگى تعیین، نصب و ویژگىهاى شخصى امام و مسائل فکرى و اصول عقیدتى و مسائل فرعى فقهى، توسعه پیدا کرد. بر این اساس؛ عوامل متعددی را میتوان به عنوان علل پیدایش نخستین فرقههای شیعی به شمار آورد که برخی از مهمترین آنها وجود اختناق فراوان در عصر برخی ائمه علیهم السلام، جهالت و نادانی مردم، حب مال و جاه و ... بوده است.https://iqiri.dte.ir/article_66772_7296fc314a6ba6d0c5223797ce2dcbf2.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221تأثیر اندیشههای کلامی معتزله بر شیعهتأثیر اندیشههای کلامی معتزله بر شیعه57846677310.22081/iqiri.2018.66773FAمحمد طالعیمحمد طالعیدانشپژوه سطح سه رشته شیعه شناسی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)Journal Article20181122مکتب معتزله یک جریانکلام اسلامی بود که در نیمه دوم قرن اول هجری در منطقه بصره شکل گرفت. پیروان این جریان مدافع کاربرد عقل در مباحث اعتقادی بودند. آنان به یک سری اصول مشترک معتقد بودند اما در تفسیر اصول اعتقادی، اختلاف داشتند که به ایجاد شاخههای متنوع اعتزالی انجامید. این جریان به مدت یک قرن در عرصههای مختلف فکری - فرهنگی، زمینهساز تحولات تأثیرگذار بود و در فاصلۀ سالهای 198 ق تا 232 ق - از زمان حکومت مأمون تا پایان حکومت واثق - به اوج پیشرفت خود رسید اما در قرن سوم هجری، رونق خود را از دست داد و از پیشرفت باز ماند. گفته میشود که شیعه در مسائل کلامی بهشدت تحت تأثیر اندیشههای معتزله بوده و از خود استقلالی نداشته است اما مطالعه و بررسی دقیق، بیانگر آن است که عکس آن درست است و معتزله تحت تأثیر افکار شیعی قرارگرفتهاند. در ادامه مقاله با توجه به سیر تاریخی بحث به آرا و نظرات برخی از متفکران مسلمان اعم از معتزله و امامیه اشاره میشود. سپس بیان میشود که شیعه بهصورت یک گرایش مستقل، از همان نخستین سال به وجود آمدن معتزله، از جهات گوناگون در برابر آنها صفآرایی کرده است و به نظر میرسد شکستهای معتزله در همین مرحله، زمینهساز طرح تهمت یاده شده به شیعه است و در ادامه بحث شواهد اثبات میکند که معتزله تحت تأثیر شیعه قرارگرفتهاند.مکتب معتزله یک جریانکلام اسلامی بود که در نیمه دوم قرن اول هجری در منطقه بصره شکل گرفت. پیروان این جریان مدافع کاربرد عقل در مباحث اعتقادی بودند. آنان به یک سری اصول مشترک معتقد بودند اما در تفسیر اصول اعتقادی، اختلاف داشتند که به ایجاد شاخههای متنوع اعتزالی انجامید. این جریان به مدت یک قرن در عرصههای مختلف فکری - فرهنگی، زمینهساز تحولات تأثیرگذار بود و در فاصلۀ سالهای 198 ق تا 232 ق - از زمان حکومت مأمون تا پایان حکومت واثق - به اوج پیشرفت خود رسید اما در قرن سوم هجری، رونق خود را از دست داد و از پیشرفت باز ماند. گفته میشود که شیعه در مسائل کلامی بهشدت تحت تأثیر اندیشههای معتزله بوده و از خود استقلالی نداشته است اما مطالعه و بررسی دقیق، بیانگر آن است که عکس آن درست است و معتزله تحت تأثیر افکار شیعی قرارگرفتهاند. در ادامه مقاله با توجه به سیر تاریخی بحث به آرا و نظرات برخی از متفکران مسلمان اعم از معتزله و امامیه اشاره میشود. سپس بیان میشود که شیعه بهصورت یک گرایش مستقل، از همان نخستین سال به وجود آمدن معتزله، از جهات گوناگون در برابر آنها صفآرایی کرده است و به نظر میرسد شکستهای معتزله در همین مرحله، زمینهساز طرح تهمت یاده شده به شیعه است و در ادامه بحث شواهد اثبات میکند که معتزله تحت تأثیر شیعه قرارگرفتهاند.https://iqiri.dte.ir/article_66773_6118203167cef79b1d293d6e9caa7d61.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221بررسی مناسبات متوکل خلیفه عباسی با علویانبررسی مناسبات متوکل خلیفه عباسی با علویان851066677410.22081/iqiri.2018.66774FAمرتضیاحمردانش پژوه سطح سه تاریخ اهل بیت(ع)، موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع).Journal Article20181122«بررسی مناسبات متوکل خلیفه عباسی با علویان» عنوان مقالهای است که در شماره هفدهم مجله «مطالعات تاریخ اسلام»، چاپشده است. در این مقاله برخی از مشهورات تاریخی زیر سؤال برده شده است. ناصبی بودن متوکل، علوی ستیزی، تخریب و شخم زدن مرقد امام حسین علیهالسلام، قتل ابنسکیت، توهین، تمسخر و جسارت به امیر مؤمنان علی علیهالسلام و برخی اقدامات دیگر وی، ازجمله مواردی هستند که از سوی نگارندگان آن مقاله موردتردید قرارگرفته است. در این مقاله، ابتدا شخصیت متوکل موردبررسی قرارگرفته و با بیان نظر نویسندگان مقاله، در ادامه این نظر را نقد و بررسی کرده است و سپس به جنایات متوکل علیه شیعیان و علویان با تکیهبر مستندات اهل سنت اشاره میشود.«بررسی مناسبات متوکل خلیفه عباسی با علویان» عنوان مقالهای است که در شماره هفدهم مجله «مطالعات تاریخ اسلام»، چاپشده است. در این مقاله برخی از مشهورات تاریخی زیر سؤال برده شده است. ناصبی بودن متوکل، علوی ستیزی، تخریب و شخم زدن مرقد امام حسین علیهالسلام، قتل ابنسکیت، توهین، تمسخر و جسارت به امیر مؤمنان علی علیهالسلام و برخی اقدامات دیگر وی، ازجمله مواردی هستند که از سوی نگارندگان آن مقاله موردتردید قرارگرفته است. در این مقاله، ابتدا شخصیت متوکل موردبررسی قرارگرفته و با بیان نظر نویسندگان مقاله، در ادامه این نظر را نقد و بررسی کرده است و سپس به جنایات متوکل علیه شیعیان و علویان با تکیهبر مستندات اهل سنت اشاره میشود.https://iqiri.dte.ir/article_66774_1549519b294258582e8cd66a83b8d0a5.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221شیوه تعامل با اسیر درآیات و روایاتشیوه تعامل با اسیر درآیات و روایات1071186677510.22081/iqiri.2018.66775FAعلینصاریدانش پژوه سطح سه رشته تبلیغ موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)Journal Article20181122برخورد نیک با اسیران مورد تأکید دین مبین اسلام میباشد. درآیات قرآن کریم، برخی از احکام اسیر و چگونگی برخورد با اسیران جنگی بیان گردیده است و در روایات اهلبیت: نیز، برخورد نیک با اسیران بسیار سفارش شده است. کما اینکه از برخورد پیامبر(ص) و امامان معصوم: با اسیران نیز میتوان شیوه برخورد و تعامل با اسیران را استخراج نمود. در این مقاله پس از بررسی معنای لغوی و اصطلاحی لفظ اسیر، با استناد به آیات قرآن کریم و روایات امامان معصوم: به احکام اسلامی راجع به فرجام اسیر اشارهشده و آنگاه، احسان به اسیر، دعوت اسیر به اسلام، اطعام اسیر و رعایت عدالت در برخورد با اسیر در قالب شیوههای تعامل با اسیر مورد بررسی قرارگرفته است.برخورد نیک با اسیران مورد تأکید دین مبین اسلام میباشد. درآیات قرآن کریم، برخی از احکام اسیر و چگونگی برخورد با اسیران جنگی بیان گردیده است و در روایات اهلبیت: نیز، برخورد نیک با اسیران بسیار سفارش شده است. کما اینکه از برخورد پیامبر(ص) و امامان معصوم: با اسیران نیز میتوان شیوه برخورد و تعامل با اسیران را استخراج نمود. در این مقاله پس از بررسی معنای لغوی و اصطلاحی لفظ اسیر، با استناد به آیات قرآن کریم و روایات امامان معصوم: به احکام اسلامی راجع به فرجام اسیر اشارهشده و آنگاه، احسان به اسیر، دعوت اسیر به اسلام، اطعام اسیر و رعایت عدالت در برخورد با اسیر در قالب شیوههای تعامل با اسیر مورد بررسی قرارگرفته است.https://iqiri.dte.ir/article_66775_dd5adcac11150f819be98d6bbffb1065.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221اعجاز قرآن در عدم اختلاف و تناقضاعجاز قرآن در عدم اختلاف و تناقض1191306677610.22081/iqiri.2018.66776FAجعفرعلی نقیدانشپژوه سطح 4 شیعه شناسی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع).Journal Article20181201یکی از راههای تشخیص نبی، ارائه معجزه توسط مدعی نبوت از جانب خدای متعال میباشد. به باور مسلمانان، قرآن کریم معجزه سترگ پیامبر گرامی اسلام(ص) به شمار میرود که دامنه اعجاز آن گسترده بوده و شامل اعجاز از جهت عدم اختلاف نیز میباشد. برخی نوشتهها با ذکر مثالهایی، مدعی شدهاند که آیات قرآن باهم ناسازگار بوده و قرآن کریم فاقد انسجام درونی میباشد و از این طریق خواستهاند اعجاز قرآن را از جهت عدم اختلاف به چالش بکشند. نوشتار حاضر با هدف تبیین روش درست فهم و برداشت صحیح از قرآن، با رویکرد توصیفی - تحلیلی به رفع انگاره فوق پرداخته است. در فرآیند پژوهش، با استفاده از روش کتابخانهای و با استناد به مبانی کلامی و تفسیری عالمان و مفسران امامیه روشن ساخته است که قرآن کریم از انسجام درونی برخوردار بوده و اختلافی در آن نیست و آیاتی که ناسازگار تلقی شدهاند تهافتی باهم نداشته و کاملاً هماهنگاند.یکی از راههای تشخیص نبی، ارائه معجزه توسط مدعی نبوت از جانب خدای متعال میباشد. به باور مسلمانان، قرآن کریم معجزه سترگ پیامبر گرامی اسلام(ص) به شمار میرود که دامنه اعجاز آن گسترده بوده و شامل اعجاز از جهت عدم اختلاف نیز میباشد. برخی نوشتهها با ذکر مثالهایی، مدعی شدهاند که آیات قرآن باهم ناسازگار بوده و قرآن کریم فاقد انسجام درونی میباشد و از این طریق خواستهاند اعجاز قرآن را از جهت عدم اختلاف به چالش بکشند. نوشتار حاضر با هدف تبیین روش درست فهم و برداشت صحیح از قرآن، با رویکرد توصیفی - تحلیلی به رفع انگاره فوق پرداخته است. در فرآیند پژوهش، با استفاده از روش کتابخانهای و با استناد به مبانی کلامی و تفسیری عالمان و مفسران امامیه روشن ساخته است که قرآن کریم از انسجام درونی برخوردار بوده و اختلافی در آن نیست و آیاتی که ناسازگار تلقی شدهاند تهافتی باهم نداشته و کاملاً هماهنگاند.https://iqiri.dte.ir/article_66776_14cd989299051082471b3512ea6144d0.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221موسیقی در عزاداریهای سنتی ایرانموسیقی در عزاداریهای سنتی ایران1311606677710.22081/iqiri.2018.66777FAعلیدادرودانشپژوه سطح سه رشته شیعه شناسی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)Journal Article20181122این مقاله به عزاداری بهمثابه یک فرهنگ نگاه میکند که ابعاد مختلفی دارد. عزاداری چون در درون فرهنگ عامتر شیعه قرار دارد، خردهفرهنگ محسوب میشود و ازنظر دامنه علمی و پوشش عرصه اجتماعی، گسترش زیادی دارد و تقریباً همه جنبههای زندگی شیعیان را تحت تأثیر قرار داده است. فرهنگ عزاداری و سوگواری سه بعد مهم دارد که این ابعاد عبارتاند از: بعد علمی، بُعد هنری و بُعد اجتماعی. در بُعد علمی، آثار اعم از کتاب، مقاله و پایاننامه که در طول تاریخ درباره مصائب اهلبیت علیهمالسلام بهویژه حادثه طف نوشتهشده، بررسیشده است؛ در بُعد هنری، احساسات شیعیان و تبلور آن در مراسم عزاداری و زیباییهای تعزیه گزارششده اما در بُعد اجتماعی اولاً تأثیر قیام امام حسین علیهالسلام بر جامعه شیعه و ثانیاً رسم و رسوم شکلگرفته در سیر تاریخی نشان دادهشده است. این ابعاد، زیرساختهای اندیشهای حاکم بر تحلیلهای عاشورایی را شکل داده و به پژوهشگران در ارزیابی و نقّادیها یاری میرساند.این مقاله به عزاداری بهمثابه یک فرهنگ نگاه میکند که ابعاد مختلفی دارد. عزاداری چون در درون فرهنگ عامتر شیعه قرار دارد، خردهفرهنگ محسوب میشود و ازنظر دامنه علمی و پوشش عرصه اجتماعی، گسترش زیادی دارد و تقریباً همه جنبههای زندگی شیعیان را تحت تأثیر قرار داده است. فرهنگ عزاداری و سوگواری سه بعد مهم دارد که این ابعاد عبارتاند از: بعد علمی، بُعد هنری و بُعد اجتماعی. در بُعد علمی، آثار اعم از کتاب، مقاله و پایاننامه که در طول تاریخ درباره مصائب اهلبیت علیهمالسلام بهویژه حادثه طف نوشتهشده، بررسیشده است؛ در بُعد هنری، احساسات شیعیان و تبلور آن در مراسم عزاداری و زیباییهای تعزیه گزارششده اما در بُعد اجتماعی اولاً تأثیر قیام امام حسین علیهالسلام بر جامعه شیعه و ثانیاً رسم و رسوم شکلگرفته در سیر تاریخی نشان دادهشده است. این ابعاد، زیرساختهای اندیشهای حاکم بر تحلیلهای عاشورایی را شکل داده و به پژوهشگران در ارزیابی و نقّادیها یاری میرساند.https://iqiri.dte.ir/article_66777_f3090d1aed1ffb7a622975b46e87865a.pdfموسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی)
مدیر مسئول : حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی
سردبیر و مدیر اجرایی : حجت الاسلام اصغر میرزاپورفصلنامه تخصصی اسلام پژوهان5شماره هشتم - پاییز 9720181221روش پژوهش و مراحل آن در دانش تفسیر قرآنروش پژوهش و مراحل آن در دانش تفسیر قرآن1611736677810.22081/iqiri.2018.66778FAحمیدزمانیاندانشآموخته سطح سه شیعه شناسی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)Journal Article20181122امروزه مبحث روششناسی در هر دانشی بهعنوان یکی از مبانی اصلی و اولیهی آن دانش به شمار میرود و هیچدانشی بدون روش نیست. دانش تفسیر هم یکی از دانشهایی است که در بین سایر دانشهای اسلامی جایگاه ویژهای دارد و مسلماً نمیتواند از روش پژوهش بیبهره باشد. این دانش از همان آغاز به گونهٔ جدی موردتوجه مسلمانان قرارگرفته است. در بین متون دینی اسلامی، شاید متن قرآن بیشتر از تمام متون دینی مورد تفسیر واقعشده و به همین جهت لفظ تفسیر با تفسیر قرآن مرادف گشته است. دامنهی تفسیر باانگیزهی فهم قرآن روزبهروز گستردهتر گردیده بهنحویکه در زمان حاضر چند جلد کتاب موردنیاز است تا اسامی مفسران و آثار تدوینشدهی آنها در این زمینه نگاشته شود. امروزه تفسیر از حالت یک دانش نظری محض خارجشده و درصدد نزدیک شدن به عینیتها و پاسخ دادن به نیازهای زندگی درحرکت است. برای تحکیم ارکان و پیشرفت دانش تفسیر، ضرورت دارد همانند علوم دیگر، روشهای مورداستفادهی این دانش در حل مسائل خود شناخته شوند. این نوشته هم در پی این امر مهم و ضروری است و درصدد است که روش و مراحل مورداستفاده در علم تفسیر را معرفی نماید. در دانش تفسیر، یک مفسر در تفسیر آیات قرآن معمولاً مراحل زیر را طی مینماید که این مراحل عبارتاند از: 1. فهم مفردات آیات و مشخص نمودن معانی آنها. 2. فهم ترکیب آیات. 3. فهم ارتباط و پیوند آیات یک سوره با همدیگر و مشخص نمودن جایگاه هر آیه در سورهی موردنظر. 4. شناختن شأن نزول و اسباب صدور آیات. 5. تشکیل خانوادهی آیات و دیدن آیات مشابه در سورههای دیگر در تفسیر یک آیه. 6. استفاده از احادیث و روایات ائمهی اطهار در تفسیر آیات. 7. مطالعه و بررسی تاریخ نزول آیات. 8. توجه به مکان نزول آیات. 9. توجه به دستاوردهای علوم بشری در فهم و تفسیر آیات. این مراحل در متن نوشته حاضر بهصورت بسیار ساده و خلاصه موردبحث قرار میگیرند.امروزه مبحث روششناسی در هر دانشی بهعنوان یکی از مبانی اصلی و اولیهی آن دانش به شمار میرود و هیچدانشی بدون روش نیست. دانش تفسیر هم یکی از دانشهایی است که در بین سایر دانشهای اسلامی جایگاه ویژهای دارد و مسلماً نمیتواند از روش پژوهش بیبهره باشد. این دانش از همان آغاز به گونهٔ جدی موردتوجه مسلمانان قرارگرفته است. در بین متون دینی اسلامی، شاید متن قرآن بیشتر از تمام متون دینی مورد تفسیر واقعشده و به همین جهت لفظ تفسیر با تفسیر قرآن مرادف گشته است. دامنهی تفسیر باانگیزهی فهم قرآن روزبهروز گستردهتر گردیده بهنحویکه در زمان حاضر چند جلد کتاب موردنیاز است تا اسامی مفسران و آثار تدوینشدهی آنها در این زمینه نگاشته شود. امروزه تفسیر از حالت یک دانش نظری محض خارجشده و درصدد نزدیک شدن به عینیتها و پاسخ دادن به نیازهای زندگی درحرکت است. برای تحکیم ارکان و پیشرفت دانش تفسیر، ضرورت دارد همانند علوم دیگر، روشهای مورداستفادهی این دانش در حل مسائل خود شناخته شوند. این نوشته هم در پی این امر مهم و ضروری است و درصدد است که روش و مراحل مورداستفاده در علم تفسیر را معرفی نماید. در دانش تفسیر، یک مفسر در تفسیر آیات قرآن معمولاً مراحل زیر را طی مینماید که این مراحل عبارتاند از: 1. فهم مفردات آیات و مشخص نمودن معانی آنها. 2. فهم ترکیب آیات. 3. فهم ارتباط و پیوند آیات یک سوره با همدیگر و مشخص نمودن جایگاه هر آیه در سورهی موردنظر. 4. شناختن شأن نزول و اسباب صدور آیات. 5. تشکیل خانوادهی آیات و دیدن آیات مشابه در سورههای دیگر در تفسیر یک آیه. 6. استفاده از احادیث و روایات ائمهی اطهار در تفسیر آیات. 7. مطالعه و بررسی تاریخ نزول آیات. 8. توجه به مکان نزول آیات. 9. توجه به دستاوردهای علوم بشری در فهم و تفسیر آیات. این مراحل در متن نوشته حاضر بهصورت بسیار ساده و خلاصه موردبحث قرار میگیرند.https://iqiri.dte.ir/article_66778_7b5dedc1d76388e777cc47f0d6180ab5.pdf