2024-03-29T08:49:23Z
https://iqiri.dte.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4820
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1398
6
شماره یازدهم-تابستان 98
درباره فصلنامه
درباره فصلنامه
2019
08
23
1
6
https://iqiri.dte.ir/article_69250_458298cf9259bf07cc2cbb90d9a01ee6.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1398
6
شماره یازدهم-تابستان 98
سخن سردبیر
2019
08
23
7
18
https://iqiri.dte.ir/article_69245_e1f25f5979b6d0ca8857d17e11286d9a.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1398
6
شماره یازدهم-تابستان 98
بازخوانی نظریه «علمای ابرار» در مقام علمی اهل بیت(ع)
جعفر علی نقی
مصطفی سلیمانیان
به باور امامیه، علم غیب و آگاهی لدنّی یکی از ویژگیها و بایستگیهای امام به شمار میرود. این مقام علمی والایی که شیعیان برای اهل بیت(ع) قائلند، توسط برخی نویسندگان (به ویژه نویسنده کتاب مکتب در فرآیند تکامل) مورد تشکیک و تردید قرار گرفته است. بر اساس نگره آنان _ که به نظریه علمای ابرار شهرت یافته _ اعتقاد شیعیان مبنی بر اینکه اهل بیت(ع) از دانش الهی برخوردار بوده و آگاهی لدنّی دارند، واقعیت خارجی نداشته و این اندیشه در قرن دوم و پس از آن، توسط جریان غلو در تفکر شیعیان وارد و رائج شده است. نوشتار پیش رو با هدف اثبات و تبیین صحیح عقاید شیعه در این موضوع، به بررسی آیات و روایات مربوطه پرداخته و روشن ساخته است که اعتقاد شیعیان معاصر مطابق همان اعتقاد شیعیان قرن اول بوده و چنین مقام علمی والایی توسط خود ائمه(ع) طرح و تأیید شده و مبتنی بر دادههای قرآنی و روایی است. از اینرو، این گمانه که ائمه(ع) فاقد علم غیب بوده و فقط علمای ابرار هستند باطل است و دلایل متقن مختلفی در نقد و رد آن وجود دارد. روش پژوهش در این نوشتار کتابخانهای بوده و نگارنده، با رویکرد تحلیلی - انتقادی به رد نگره فوق پرداخته است. در فرآیند نقد، علاوه بر بهرهگیری از روایاتی که در اسناد آنها متهمین به غلو وجود ندارند، از اقوال دانشمندان علوم مختلف در قرنهای گوناگون بهره برده شده تا معلوم شود اعتقاد به این مقامات، نگرش عده خاصی از شیعیان در زمانی محدود نبوده است.
علم غیب
علم لدنّی
اهل بیت(ع)
امام(ع)
شیعیان
علمای ابرار
غلو
2019
08
23
19
42
https://iqiri.dte.ir/article_69246_9aab9197a912c6b91666ef0597088480.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1398
6
شماره یازدهم-تابستان 98
بررسی سبک زندگی شیعیان سرزمین شام قرن چهارم تا هفتم با تأکید بر آداب و رسوم
هادی
شمس آبادی
پس از چند سده پیشرفت تمدنی در جوامع اسلامی، هجوم دشمنان صلیبی و غیر صلیبی، جنگهای پیاپی و درگیریهای داخلی و نیز تکفیر مسلمانان از سوی برخی از مذاهب اسلامی، جامعه اسلامی عقبگردی به سمت و سوی جاهلیت داشت. به طوری که جوامع اسلامی، دچار دگرگونی فکری و رفتاری شدند و شیوههای نوین زندگی افراد در جامعه اسلامی، که دارای ارزشهای مذهبی و سنتی بود، از جامعه شیعی فاصله گرفت و این عقبگرد با پذیرش سایر فرهنگهای بلاد غیر اسلامی همراه شد. اینگونه سبک زندگی در افکار و رفتار، نه تنها عامل پیشرفت نشد، بلکه موجبات افزایش عقب افتادگی جوامع اسلامی و تسلط دشمنان دین و ملت شد. این دگرگونی در سبک زندگی شیعیان سبب تحلیل وضعیت و شناخت علل و عوامل توسط اندیشمندان و پژوهشگران علوم انسانی شد. در این مقاله سعی شده به بررسی سبک زندگی شیعیان در شامات از قرن چهارم تا هفتم پرداخته شود.
شیعیان
شام
سبک زندگی
آداب و رسوم
2019
08
23
43
68
https://iqiri.dte.ir/article_69247_479b884f9c9cce386ac6f5cb7dfd90bc.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1398
6
شماره یازدهم-تابستان 98
تحدیث و واژههای همنشین و جانشین
ابراهیم
دستلان
خداوند برای هدایت بشر، هادیان و سفرائی را قرار داده است تا راه سعادت و هدایت را به واسطه آنها به مردم معرفی نماید، ایشان نیز برای درک حقیقت و شناخت دستورات و اراده الهی باید با عالم ملکوت در ارتباط باشند. یکی از راههای این ارتباط تحدیث است که همان گفتگوی انسان با ملائکه محسوب میگردد که در معنای اعم، ارتباط قلبی و سمعی شخص منتخب با عالم ملکوت است و شامل شخصی میشود که دارای مقام نبوت نبوده و لیکن برای اتمام حجت و تبیین شریعت و هدایت امت در بین مردم حضور دارد. در روایات معصومین، از لغات مختلفی در بیان این مقام و کیفیت آن سخن به میان آمده که برخی از این لغات در بیان کیفیت تحدیث کاربرد دارند که از الفاظ جانشین واژه تحدیث محسوب می شوند و عبارتند از؛ قذف، نکت، قرع، نقر و وقر و برخی دیگر که عبارتند از وحی و الهام، از الفاظ و معانی همنشین تحدیث هستند که در بیان مقام تحدیث کاربرد یافته اند. در این مقاله هر کدام از این لغات به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته و تلاش شده که وجه افتراق و اشتراکی از آنها بدست آورده شود تا بر اساس آن کاربرد این الفاظ در روایات معصومین مبتنی بر وجوه کمی و کیفی تحدیث بدست آید.
تحدیث
وحی
الهام
نکت
قذف
قرع
نقر
وقر
2019
08
23
69
108
https://iqiri.dte.ir/article_69248_75ec1370f042f668cf3f7e967ef49d67.pdf
فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان
1398
6
شماره یازدهم-تابستان 98
وراثت و محیط از دیدگاه اسلام و نقش اراده در میان آنها
اکبر
رفیعی
انسان تربیتپذیر است و استعدادهای درونیاش در جریان تربیت به فعلیت میرسد. برخی امور همچون وراثت و محیط خانوادگی و اجتماعی بر روند تربیت انسان، تأثیرگذار هستند. اگر چه شرایط منحصر به فرد و درونی شخص، از پذیرش تأثیرات تربیتی وراثت و محیط جلوگیری مینماید؛ ولی انتخاب همسر، ازدواج، وراثت، هماهنگی والدین، جامعه و حکومت، از عوامل زمینه ساز تربیت به حساب می آیند؛ زیرا انسان برخی از ویژگی های خویش را از طریق وراثت از والدین، هنگام لقاح دریافت میکند و برخی دیگر از ویژگیهایش را با تأثیر پذیری از محیط خانواده و جامعه کسب مینماید.
تربیت
وراثت
محیط
اراده
قرآن
روایات
2019
08
23
109
136
https://iqiri.dte.ir/article_69249_82ed0b036bd2814a6cb93297809a4eff.pdf