بررسی شخصیت و عملکرد جعفربن علی الهادی (ع)

جعفر بن علی- مکنی به ابوعبدالله- فرزند امام هادی (ع)، در سال 226 ق در سامرّا به دنیا آمد و پس از شهادت امام حسن عسکری (ع) با انکار فرزند برای ایشان و ادعای امامت به جعفر کذّاب ملقب شد. جعفر فردی دنیا طلب، فاسق، متهم به شرابخواری و به زُقّ الخمر (ظرف شراب) ملقب شد. امام هادی (ع) از تولد جعفر شادمان نشد و فرمود: وی افراد زیادی را گمراه خواهد کرد. امام حسن عسکری (ع) از جعفر کناره گیری و از مصاحبت با وی اجتناب می‏نمود. شیعیان با توجه به احادیث ردّ فطحیه، امر امامت دو برادری را جز در مورد امام حسن و امام حسین' جایز نمی‏دانستند. از اینرو، پس از شهادت امام حسن عسکری (ع) و مواجهه با ادعای جانشینی جعفر، به صورت‏های مختلف وی را آزمودند و عدم صلاحیت جعفر برای منصب امامت، بیش از پیش برایشان آشکار شد. پیروان جعفر، درچگونگی جانشینی وی اختلاف داشتند. عده‏ای جعفر را جانشین بلافصل امام هادی (ع) و برخی دیگر او را جانشین برادرش سیّدمحمد - که در زمان حیات پدرش رحلت کرد- و عده‏ای دیگر، جانشین امام حسن عسکری (ع) می‏دانستند. جعفر در سال 271 ق درگذشت و در سامرا به خاک سپرده شد. برخی پیروان وی به فرزند او - ابوالحسن علی، نقیب ارشد سادات بغداد - رجوع کردند. برخی دیگر معتقد بودند که امامت میان ابوالحسن و خواهرش فاطمه تقسیم شده و پس از آن دو به دیگر بازماندگان جعفر رسیده است. با گذشت یک قرن، همه فرزندان جعفر به طریقه شیعه دوازده امامی پیوستند.