2
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره)، شهرری، تهران.
10.22081/iqiri.2023.75684
چکیده
انقلاب اسلامی از بزرگترین انقلابهای قرن است که نقش امام خمینیH بهعنوان رهبری آن، غیرقابل انکار است. امام از تجربه رهبران نهضتهای گذشته به بهترین وجه بهرهمند شد. یکی از این نهضتهای بزرگ، نهضت مشروطیت بود که اگر چه علماء نقش مهمی در آن داشتند، اما به ثمر ننشست. در مقایسه بین نقش رهبری این دو نهضت، سئوالی اساسی مطرح میگردد که چرا نهضت مشروطه به شکست منجر شد و انقلاب اسلامی به پیروزی رسید؛ یکی از دلائل اساسی این بود که انقلاب اسلامی از درون دین برخاست و خود امام آن را ایجاد کرد، اما نهضت مشروطه در واقع برخاسته از تجربه دنیای غرب بود که علمامی خواستند از موقعیت به دست آمده استفاده کنند.دلیل دیگر را میتوان در رهبری واحد در انقلاب اسلامی و دو دستگی در بین علمای مشروطه دانست. یکی دیگر از وجوه شکست مشروطه، عدم جایگزینی الگوی صحیح به جای استبداد بود و نظریهپردازی اساسی در این زمینه صورت نگرفت. اما در انقلاب اسلامی، خود حضرت امامH نظریه ولایت فقیه و تشکیل حکومت اسلامی را بهعنوان یک الگوی بیبدیل در عصر غیبت مطرح نمود. همچنین از آنجا که مرجعیت همواره پایگاهی کاملاً مورد اطمینان برای مردم بوده است، حضرت امامH علاوه بر رهبری توانمند، دارای مقام مرجعیت بود. ولی رهبری نهضت مشروطه اگر چه در دستان علمای بزرگی قرارگرفته بود، لکن مراجع تقلید در نجف و به دور از متن نهضت به سر میبردند.
حاجیپور, سهیل, & موری, مهدی. (1402). مقایسه نقش رهبری علما در انقلاب اسلامی و نهضت مشروطیت. فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان, 10(شماره بیست و هفتم - پاییز 1402), 59-84. doi: 10.22081/iqiri.2023.75684
MLA
سهیل حاجیپور; مهدی موری. "مقایسه نقش رهبری علما در انقلاب اسلامی و نهضت مشروطیت", فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان, 10, شماره بیست و هفتم - پاییز 1402, 1402, 59-84. doi: 10.22081/iqiri.2023.75684
HARVARD
حاجیپور, سهیل, موری, مهدی. (1402). 'مقایسه نقش رهبری علما در انقلاب اسلامی و نهضت مشروطیت', فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان, 10(شماره بیست و هفتم - پاییز 1402), pp. 59-84. doi: 10.22081/iqiri.2023.75684
VANCOUVER
حاجیپور, سهیل, موری, مهدی. مقایسه نقش رهبری علما در انقلاب اسلامی و نهضت مشروطیت. فصلنامه تخصصی اسلام پژوهان, 1402; 10(شماره بیست و هفتم - پاییز 1402): 59-84. doi: 10.22081/iqiri.2023.75684