نقد استدلال اهل سنت به آیه غار برای اثبات افضلیت خلافت برای ابوبکر

ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﯾﺎ ﻋﺪم ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ حکومت‌ها درﺟﻬﺎن اﺳﻼم همواره یکی از مسائل مهم نظری در بین علما و دانشمندان جهان اسلام بوده است که هر کدام از فرقه‌ها و مذاهب از دیدگاه خود مشروعیت امامان و خلفا را مورد بحث و بررسی قرار داده‌اند. از دیدگاه شیعیان پیامبر خاتم و امامان معصوم(ع)مشروعیت امامت و خلافت مسلمین را داشته‌اند چرا که از نظر آنان این مشروعیت یک مؤلفه مهم سیاسی در دیدگاه شیعیان بوده و خلافت را یک امر الهی می‌دانند که نصب آن توسط خداوند متعال و از طریق پیامبر خاتم(ص) بوده و جانشین و خلیفه بلافصل بعدی امیرالمؤمنین(ع) بوده و امامت و خلافت امامان نیز تا امام زمان(عج) به همین ترتیب می‌باشد. اما اهل سنت معتقدند پیامبر اسلام(ص)برای بعد از خود جانشین تعیین نکرده است. لذا بر طبق این دیدگاه اهل سنت سعی کردند تا با تاکید بر برخی آیات و با فضیلت تراشی برای ابوبکر و سایر خلفا، موضوع عدالت صحابه را ثابت کنند و در نهایت با آن خلافت ابوبکر و بقیه را مشروع جلوه دهند. یکی از آیاتی که اهل‌سنت برای اثبات برتری ابوبکر بر دیگر صحابه و در نتیجه استحقاق وی برای خلافت بعد از رسول خدا(ص) به آن استدلال کرده‌اند، آیه ۴۰ سوره توبه معروف به آیه غار است. این آیه در نظر اهل‌سنت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و آن را بیان کننده فضائل و مناقب والا و ارزشمند ابوبکر و ویژگی منحصر به فرد او دانسته‌اند؛ برخی از بزرگان اهل‌سنت آن را برترین فضیلت ابوبکر، دلیل بر استحقاق وی بر خلافت و حتی باارزش‌تر از خوابیدن امیرمؤمنان(ع)در بستر پیامبر، قلمداد کرده‌اند. روشی که در این تحقیق بکار رفته روش کتابخانه‌ای بوده و ما در این نوشتار به موضوع ادعای فضیلت مصاحبت ابوبکر با پیامبر اکرم(ص) در غار ثور و آمدن نام وی در قرآن و مشروعیت خلافت توسط اهل سنت خواهیم پرداخت و دلایل شیعه و اهل سنت را در این موضوع بررسی کرده و در پایان این نوشتار با نقد مطالب مذکور، صحت یا عدم صحت این موضوع را بیان خواهیم کرد.