بررسی روایات عروه بن زبیر در ارتباط با جنگ احد

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانش پژوه سطح 3 تاریخ اسلام موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام

10.22081/iqiri.2025.71780.1199

چکیده

این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تمرکز بر سندشناسی، به واکاوی روایات منسوب به عروه بن زبیر در گزارش نبرد احد می پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد روایات هشام بن عروه (پسر عروه) از او با محوریت نقش خویشاوندان نزدیک مانند زبیر بن عوام و صفیّه بنت عبدالمطلب، ماهیت خانوادگی داشته و از طریق اسانید مختلف به‌خوبی مستند شده‌اند. در مقابل، روایات ابن شهاب زهری عمدتاً کوتاه و فاقد ارجاع قطعی به عروه هستند، به‌ویژه در منابعی مانند مصنف عبدالرزاق که اسناد در زهری متوقف می‌شود. بررسی انتقادی المغازی واقدی آشکار می‌کند که دو روایت صریحاً منسوب به عروه، در واقع از موسی بن عقبه و ابن اسحاق اقتباس شده و اسناد آنها جعلی است. تنها روایت مشترک و معتبر بین هشام و زهری، مربوط به کشته شدن الیمان است. تحلیل محتوایی نشان می‌دهد عروه احتمالاً گزارش جامعی از احد ارائه نکرده، بلکه به نقل وقایع پراکنده بسنده کرده است.

کلیدواژه‌ها