بررسی نقش و جایگاه هویت دینی در فضای سیاسی حاکم بر جامعه ایران (پهلوی اول تا پایان جنگ تحمیلی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته سطح 4 رشته دانش اجتماعی مسلمین، موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی

10.22081/iqiri.2020.71527

چکیده

هویت و حاکمیت دو مفهوم به هم تنیده و تأثیر گذار در عرصه سیاسی محسوب می‎شوند که گاه در تعامل و گاه در تضاد با یکدیگر به ایفای نقش می‎پردازند. مقوله هویت و حاکمیت در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. نظام‌‌‌های سیاسی حاکم در ایران در هر دوره و مطابق با اهداف و ایدئولوژی خویش سعی در نهادینه ساختن  هویتی خاص را داشته‌اند و هویت‌ها نیز در هر دوره مطابق با سیاست‌‌‌های هویتی حاکمیت به ایفای نقش پرداخته اند. از آنجا که روح جامعه ایرانی را باورها و ارزش‌‌‌های دینی تشکیل می‎دهد، هویت دینی نقش اساسی و بی بدیل در تقابل و یا همراهی حاکمیت، در طول تاریخ ایفا نموده است. با درک این مهم پژوهش حاضر ضمن در نظر گرفتن هویت دینی به عنوان عنصری محرک و نیرومند در جامعه ایران به بررسی جایگاه و نقش آفرینی آن بر فضای سیاسی حاکم بر کشور از پهلوی اول تا پایان جنگ تحمیلی می‎پردازد. به نظر‌‌ می‎رسد ساختار سنتی و مذهبی در کشور و نهادینه‌شدن ارزش‌‌‌های دینی در میان جامعه ایرانی در طول تاریخ، تقابل جامعه با رژیم پهلوی و تحقق انقلاب اسلامی و در ادامه پیروزی و عبور از تهدیدات ناشی از جنگ تحمیلی را به همره داشته است.

کلیدواژه‌ها