کشف تاریخ امویان از فتح مغرب

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانش پژوه سطح 3 تاریخ اهل بیت موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام

10.22081/iqiri.2024.70114.1171

چکیده

در این نوشتار، گزارش مربوط به فتح شمال آفریقا، با محوریت فتوح مصر از ابن عبدالحکم، با هدف کشف تاریخ امویان از فتح مغرب، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با دقت در گزارش ابن عبدالحکم می‌توان گزارشی کلیدی را شناسایی کرد که همچون ستون فقرات روایت کلّی عمل می‌کند. ابن عبدالحکم آن روایت را به صورت یک بسته اطلاعات دریافت کرده، نه اینکه خود او مسئول تدوین روایت کامل از فتح، با کنار هم گذاشتن روایات پراکنده، بوده باشد. البته شاهدیم که او گاهی با ذکر روایاتی از منابع جایگزین به تقویت یا تضعیف بخشی از آن روایت کلیدی می‌پردازد. با وجود آنکه فتوح مصر در عصر عبّاسی گردآوری شده است، توجه به این روایت کلیدی مسأله تاریخ‌گذاری روایت ابن عبدالحکم را حل می‌کند و ما را قادر می‌سازد آن را به طور منطقی به اواخر دوره اموی، یعنی حدود 120 سال قبل از تالیف فتوح مصر، نسبت دهیم. با توجه به این مسأله می‌توان دغدغه‌های متفاوت ناقلان، نحوۀ تولید و انتقال دانش تاریخی و علل احتمالی مؤثر در حفظ یا تحول روایات را در دوره مبهم قبل از تألیف اولین متون عربی موجود درک کرده و نیز نقش تألیفی و تصحیحی گرداورندگان این متون را ارزیابی کرد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار